160 rocznica zapalenia pierwszej lampy naftowej
W 160. rocznicę zapalenia pierwszej lampy naftowej serdecznie zaprasza na
otwarcie wystawy „Lampy naftowe ze śmiłowskiego dworu” z kolekcji Janiny i
Bogdana Szczerbowskich, które odbędzie się 14 sierpnia br. o godz. 18.00 w
sandomierskim Zamku.
Lampy naftowe, nim około 1860 roku zagościły na dobrych kilkadziesiąt lat w
domach głównie Europy, Ameryki ale i Azji, pojawiły się po lampach olejowych
i były ostatnim ogniwem w historii oświetlenia przed żarówką elektryczną.
Przełomem okazał się wynalazek Ignacego Łukasiewicza i Jana Zeha dokonany we
lwowskiej aptece „Pod Złotą Gwiazdą”, który pozwolił wykorzystać uzyskaną
wówczas czystą naftę do skonstruowania prototypu późniejszej lampy naftowej.
Pierwszy raz zapłonęła w tejże aptece wiosną 1853 roku. Natomiast za jego
„oficjalne” zaistnienie przyjmuje się datę 31 lipca tegoż roku, kiedy to
oświetlono nią salę operacyjną lwowskiego szpitala „ u pijarów”.
Prezentowany wybór lamp pochodzi z prywatnej kolekcji Państwa Szczerbowskich,
właścicieli dworu w Śmiłowie. Jej istnienie zawdzięczamy głównie Pani
Janinie Szczebowskiej, która jest prawdziwą miłośniczką i zbieraczką tych
pięknych i dekoracyjnych przedmiotów. Cecha charakterystyczna Śmiłowskiej
kolekcji wyraża się w jej funkcjonowaniu nie jako zbioru samego dla siebie,
lecz jako stałego elementu wyposażenia dworu. Lampy „żyją” tam w naturalnym
otoczeniu mebli, pięknych drobiazgów, tkanin. Chodząc po dworskich pokojach
zdumiewamy się nie tylko ich urodą ale i niezwykłą różnorodnością. Jest
wśród nich kilka rzadkich i oryginalnych okazów np. lampa stołowa
trójpalnikowa, pary lamp czy lampa biurkowa. Natomiast wszystkie są dobrymi
przykładami dawnego, znakomitego rzemiosła z dużymi ambicjami estetycznymi.
Barokowy dwór w Śmiłowie został wybudowany w II połowie XVIII wieku przez
Józefa Wiercińskiego, na miejscu siedemnastowiecznej wieży mieszkalnej
Czyżowskich. W latach dwudziestych XIX wieku, Cyprian Baczyński z żoną
Katarzyną z Wiercińskich, przebudował dwór w guście klasycystycznym. Po
drugiej wojnie dwór wraz z majątkiem został zagrabiony przez państwo,
przypadkowo użytkowany popadł w całkowitą ruinę.
W 1986 roku Janina i Bogdan Szczerbowscy zakupili go wraz z otaczającym
parkiem i przystąpili do trudnej, ponad dwadzieścia lat trwającej odbudowy
oraz do wyposażenia jego wnętrza zgodnie z duchem minionych epok. Obecnie
ten piękny, znakomicie urządzony dwór wraz z parkiem, jest udostępniony
zwiedzającym w charakterze prywatnego muzeum wnętrz.
